Predlog za uvođenje filmske dokumentacije u AP Vojvodini

Prilikom osnivanja „Neoplanta film” je, između ostalog, dobila zadatak „da snima filmsku dokumentaciju o značajnim događajima iz društveno-političkog, privrednog i kulturnog života u Vojvodini”.[1] Mlada producentska kuća je u početku sporadično izvršavala ovaj zadatak. Zapravo, radila ga je paralelno sa snimanjem odrđenih dokumentarnih filmova. Sirovi materijal koji je ostajao nakon montiranja filmova čuvan je kao filmska dokumentacija. Naravno, ovakav vid stvaranja filmske dokumentacije u Vojvodini nije bio dovoljan, niti održiv. Nedostajala je sistematičnost, određen koncept, model formiranja tematskih celina, uslovi čuvanja filmske građe, stalan i stabilan način finansiranja. Direktor Svetozar Udovički je od početka ukazivao na ove probleme. On je marta 1968. završio projekat pod naslovom „Predlog za uvođenje filmske dokumentacije u AP Vojvodini” i uputio ga odgovarajućim organima Pokrajine i svim opštinama i zajednicama kulture u Vojvodini na razmatranje.

            Projektom su obuhvaćene sledeće celine:

-          definicija (film kao dokument),

-          sadržaj filmske dokumentacije,

-          organizacija i tehnika rada,

-          uređenje, čuvanje i korišćenje filmske dokumentacije i

-          finansiranje.[2]

            Inače, u tom periodu, postoje opšta nastojanja u bivšoj SFR Jugoslaviji, kao i u svetu da se putem filma zabeleže autentične činjenice iz društvenog života, istaknute ličnosti i svet prirode. U „Neoplantinom” projektu predloženo je da se prema određenim kriterijumima snima filmska građa u Vojvodini različitog karaktera: hronike, magazini, reportaže, filmski zapisi i sl. Zamišljeno je da se snimljeni materijali ne montiraju, nego čuvaju kao filmske storije u onom obliku kako su snimljene.

            Što se tiče sadržaja, projektom su predložene četiri celine:[3]

-          Prirodni uslovi života ljudi

-          Privreda

-          Sociologija i socijalno-političke pojave i procesi

-          Umetnost i kultura

Kada je reč o uređenju, čuvanju i korišćenju filmske dokumentacije, projektom je bilo planirano da se za svaku snimljenu storiju napravi tekstualni opis sa osnovnim podacima: datum snimanja, snimatelj, dužina filma, broj kadrova i sl.. Zatim, da se obezbede odgovarajući uslovi čuvanja: temperatura, vlaga i sl., da se materijal inventariše i informatički obradi, kako bi se na što lakši način dolazilo do željenih tema i fragmenata.

Korišćenje građe je prema projektu bilo moguće u različite svrhe, ali bez mogućnosti sečenja, montaže, ozvučavanja ili kakvog drugog manipulisanja sa izvornom filmskom trakom. Ona je morala da se očuva „kao unikat – negativ u izvornom obliku”[4]. Izbor delova snimljene građe, izrada pozitiv kopije, kao i njihovom montažom prema projektu bilo je moguće stvarati različite filmske celine, obrađivati različite filmske teme, praviti preseke događaja, monografije, biografije istaknutih ličnosti i td. Zapravo to je i bio cilj uvođenja organizovanog i sistematskog oblika stvaranja filmske dokumentacije.

U pogledu finansiranja projekat je bio otvoren. On je inicirao, a Pokrajini, opštinama, preduzećima i drugim zainteresovanim subjektima ostavio mogućnost da sami ocene celishodnost ovog predloga, utvrde svoje potrebe i „Neoplanta filmu” pruže društvenu i materijalnu podršku za realizaciju projekta. Inače, kada je o ceni reč, u predlogu je data orijentaciona cena snimanja filmske građe po dužnom metru – 32 dinara, koja je, u odnosu na tadašnju prosečnu cenu izrade dokumentarnog filma u „Neoplanti”, bila pet puta manja.

„Neoplanta film” je računala da će preko ovog posla znatno proširiti svoju osnovnu delatnost i kuću kadrovski i materijalno ojačati.

Predlog je, kako je već rečeno, upućen odgovarajućim telima u Pokrajini, svim opštinama i zajednicama kulture u Vojvodini, ali odgovor je stigao samo od opštine Šid i to negativan. Nažalost, projekat nije naišao na razumevanje kod nadležnih, tako da nikada nije ni zaživeo u predloženom izvornom obliku.

Uprkos tome „Neoplanta film” je uzgredno radila na snimanju filmske građe i stvaranju filmske dokumentacije. Tokom prvih pet godina rada, snimljeno je ukupno 14 filmskih dokumentacija.[5] Spisak dajemo u posebnom poglavlju u registru „Neoplantine” filmske produkcije.

Slavoljub Slavuj Hadžić i Petar Latinović snimatelji i inicijatori osnivanja „Neoplanta filma”, učestvovali su u snimanju većine „Neoplantinih” filmova, kao i filmske dokumentacije

---

[1] Odluka skupštine AP Vojvodine o osnivanju Ustanove „Neoplanta film”, br. 03-1043 od 29. juna 1966.

[2] Dokumentacija I, str. 152-161.

[3] Dokumentacija I, str. 156-157.

[4] Isto, str. 159.

[5] Dokumentacija I, str. 138.